SPRZĘT MEDYCZNY POTRZEBNY DO GASTROSKOPII

Sprzęt medyczny służący do wykonywania badań przewodu pokarmowego nazywamy endoskopem. Do badania górnego odcinka przewodu pokarmowego czyli dwunastnicy (początkowy odcinek jelita cienkiego), żołądka oraz przełyku służy wideogastroskop. Podczas badania lekarz wraz z zespołem oglądają obraz na monitorze. Aparaty są dezynfekowane przed każdym badaniem, zgodnie ze specjalną procedurą, w urządzeniach do tego przeznaczonych. Wszystkie narzędzia endoskopowe służące do badań diagnostycznych oraz zabiegów terapeutycznych są sterylizowane. Oba te czynniki zapewniają bezpieczeństwo pacjenta zabezpieczając go przed zakażeniem.

PRZEPROWADZENIE BADANIA

Badanie jest przeprowadzane zwykle w pozycji leżącej na lewym boku. Przed badaniem należy usunąć ewentualne protezy zębowe. Po miejscowym znieczuleniu gardła za pomocą lignokainy w aerozolu (wykonuje się je jedynie w sporadycznych przypadkach) lekarz zakłada plastikowy ustnik między górne a dolne zęby celem ochrony delikatnego aparatu przed przegryzieniem. Następnie wprowadza do jamy ustnej i gardła endoskop średnicy około 1 cm, prosząc jednocześnie o połykanie sondy aparatu. Ten moment może być nieprzyjemny, wymaga więc współpracy z lekarzem wykonującym badanie. Oglądanie wnętrza przewodu pokarmowego trwa zwykle od kilku do kilkunastu minut i jest tylko nieco nieprzyjemne ale praktycznie bezbolesne. W przypadku znalezienia przez lekarza podczas badania miejsc zmienionych chorobowo może zaistnieć potrzeba pobrania wycinków błony śluzowej (biopsja) do badania histopatologicznego. Metoda ta ma zasadnicze znaczenie dla wyboru późniejszych sposobów leczenia (podobnie jak w przypadku poszukiwania obecności bakterii Helicobacter pylori). Pobieranie wycinków błony śluzowej jest całkowicie bezbolesne.

MOŻLIWE POWIKŁANIA

Powikłania gastroskopii zdarzają się niezwykle rzadko. Niemniej jednak powodzenia tego badania, jak również jego absolutnego bezpieczeństwa nie jest w stanie zagwarantować żaden lekarz. Wyjątkowo może się zdarzyć przedziurawienie (czyli perforacja) ściany przewodu pokarmowego (zwłaszcza przełyku w około 0.05% badań). Niekiedy może dojść do krwawienia, na przykład po pobraniu wycinków. Powikłania takie zwykle wymagają interwencji endoskopowej lub, w śladowym odsetku pilnego leczenia operacyjnego. Bardzo rzadko dochodzi do objawów ze strony innych układów i narządów, jak zaostrzenie choroby wieńcowej, atak astmy lub padaczki, nawet zatrzymanie akcji serca. Aby ograniczyć do minimum niebezpieczeństwo krwawienia, jak również zmniejszyć ryzyko związane z podawaniem środków znieczulających, prosimy o zgłoszenie lekarzowi wszystkich pozytywnych odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czy istnieje u Państwa zwiększona skłonność do krwawień, szczególnie po drobnych skaleczeniach, po usunięciu zębów, bądź skłonność do powstawania sińców po niewielkich urazach mechanicznych?
2. Czy występowały u Państwa objawy uczulenia na leki?
3. Czy pobierają Państwo leki wpływające na krzepliwość krwi (np. aspiryna, acenokumarol, Plavix, itp.)?

POSTĘPOWANIE PO BADANIU

W przypadku zastosowania miejscowego znieczulenia gardła nie wolno jeść ani pić przez okres 2 godzin po badaniu. Proszę informować swojego lekarza, jeśli w ciągu kilku godzin po badaniu będziecie Państwo odczuwać silne bóle jamy brzusznej, albo zaobserwujecie czarny stolec. Również wystąpienie innych, niejasnych dla Państwa objawów, należy niezwłocznie zgłosić pielęgniarce lub lekarzowi. Proszę pytać, jeśli czegoś Państwo nie zrozumieliście, albo jeśli chcecie wiedzieć więcej na temat opisanego badania, wymienionych powikłaniach bądź innych nurtujących problemach związanych z proponowanym badaniem.

Na terenie szpitala w Łęcznej funkcjonuje Pracownia Endoskopii Gastromed, w której możliwe jest wykonywanie endoskopowych badań ambulatoryjnych w ramach kontraktu z NFZ oraz komercyjnie.

Test ureazowy jest szybką i prostą metodą wykrywania obecności bakterii Helicobacter pylori w błonie śluzowej żołądka. Helicobacter pylori jest to bakteria, którą zarażonych jest szacunkowo 30 proc. ludzi w krajach rozwiniętych i 70 proc. w krajach rozwijających się. Ocenia się, że najczęściej do zakażenia dochodzi drogą pokarmową jeszcze przed ukończeniem 10 roku życia.

Zainfekowanie tą bakterią zwiększa ryzyko pojawienia się u danej osoby zapalenia żołądka typu B i wrzodów żołądka czy dwunastnicy. Nie można też zapominać, że zapalenie żołądka typu B, to z kolei większe ryzyko pojawienia się dużo groźniejszej choroby jaką jest nowotwór żołądka. Sama obecność bakterii nie oznacza jednak zachorowania na którąkolwiek z tych chorób. W większości przypadków mimo zainfekowania, nie pojawiają się żadne niepokojące objawy i nie rozwija się żadna choroba.

Test ureazowy składa się z bibułki nasączonej roztworem mocznika lub płytki z odczynnikiem. Pod wpływem bakterii mocznik rozkłada się do amoniaku. Podnosi to poziom pH w roztworze, więc bibuła lub płytka zmienia kolor. Im bardziej purpurowy kolor, tym bardziej nasilona infekcja i więcej bakterii.

Test przeprowadza się w czasie trwania gastroskopii, po pobraniu niewielkiego wycinka błony śluzowej żołądka do tego badania. Pobranie próbki nie jest bolesne, powoduje uczucie lekkiego naciągania.

Szybki test ureazowy pozwala na odczytanie wyniku już po piętnastu minutach. Czułość takiego testu wynosi ponad 80 proc.

Badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego do przyjemności nie należy. Wynika to głównie z odruchów wymiotnych powstających w trakcie badania, w wyniku drażnienia przez endoskop podstawy języka i gardła. Znieczulenie gardła lignokainą, standardowo stosowane w większości pracowni, nie przynosi przełomu, a jedynie łagodzi nieprzyjemne odczucia.

Postępowaniem radykalnie poprawiającym komfort badania jest przeprowadzenie go w znieczuleniu ogólnym, co wiąże się z dodatkowym ryzykiem medycznym (niewielkim, powszechnie akceptowanym) oraz zwiększa koszty badania. Z pomocą przyszedł postęp technologiczny pozwalający na skonstruowanie ultracienkich endoskopów pozwalający na uzyskanie obrazu o dobrej jakości. Umożliwiło to opracowanie techniki wprowadzenia cienkiego endoskopu przez nos, przez co całkowicie wyeliminowano odruchy wymiotne. Ten sposób wykonania badania jest na tyle „bezstresowy”, że umożliwia rozmowę z pacjentem w trakcie badania co w normalnych warunkach jest nie do pomyślenia. Wadą metody jest dłuższy czas badania spowodowany koniecznością starannego znieczulenia przewodu nosowego co jest warunkiem „bezstresowości”. Oczywiście u osób ze skrzywioną przegrodą nosa lub zwężonym przewodem nosowym badanie może okazać się niemożliwe do przeprowadzenia.

Osobom, u których badanie przeznosowe jest niemożliwe zalecamy badanie w znieczuleniu ogólnym ew. wykonanie badania endoskopem ultracienkim ale wprowadzonym przez usta. To pośrednie rozwiązanie większość pacjentów sobie chwali, gdyż nieprzyjemne doznania w trakcie badania są znacząco mniej nasilone.

Zapadalność na raka żołądka w Polsce od kilkunastu lat stopniowo zmniejsza się, niemniej rak żołądka jest nadal istotnym problemem medycznym z powodu złego rokowania w większości przypadków. Dobre rokowanie dotyczy w zasadzie zmian wykrytych na wczesnych etapach rozwoju. W Japonii odsetek wczesnych raków wynosi ok 50%, w Europie – 15%, w Polsce niestety tylko 3.7% (dane z Krajowego Rejestru Nowotworów z 2014r). Co zrobić aby tą niekorzystną sytuację zmienić?

Przeprowadziliśmy w ZOZ Gastromed wewnętrzną dyskusję połączoną ze szkoleniem na temat wczesnego raka żołądka i możliwości jego wykrywania.

Wnioski są następujące:
1. typowy sposób wykonywania gastroskopii w Polsce nie sprzyja wykrywaniu zmian wczesnych gdyż:
a) standardowe badanie trwa zbyt krótko – dzieje się tak dlatego, że każdy endoskopista chce maksymalnie skrócić badanie aby zminimalizować pacjentowi czas nieprzyjemnych doznań,
b) nie stosuje się środków rozpuszczających śluz,
c) nie wypełnia się dostatecznie dobrze żołądka powietrzem (lub lepiej dwutlenkiem węgla),
d) zbyt rzadko stosuje się zaawansowane metody obrazowania jak wysoka rozdzielczość i NBI (obrazowanie w wąskim paśmie),
e) wyjątkowo tylko stosuje się obrazowanie zgodne ze światowymi protokołami, dotyczy to również schematu pobierania wycinków,
f) opisy badań histopalologicznych nie zawsze pozwalają na właściwą ocenę ryzyka.
2. konieczne jest opracowanie protokołu badania niwelującego opisane powyżej zjawiska.

Po szerokiej dyskusji oraz konfrontacji z danymi światowymi opracowaliśmy własny protokół badania dedykowany osobom o zwiększonym ryzyku zapadalności na raka żołądka.

Badanie takie w naszym ośrodku przeprowadzamy następująco:
– badanie wyłącznie endoskopami wysokiej rozdzielczości Olympus z NBI
– 15 minut przed badaniem roztwór ACC
– badanie w analgosedacji (fentanyl, midazolam, atropina)
– badanie powinno trwać 15-20 min. (sama ocena żołądka minimum 7min)
– płukanie water-jet
– pełna insuflacja CO2
– badanie w WLE i NBI
– biopsje w/g protokołu z Sydney zmodyfikowanego (3+2), plus celowane na „znaleziska”
– zdjęcia min. 22 z samego żołądka według protokołu SSS, plus osobno „znaleziska”
– opis to Karta Informacyjna i Raport Badania

Kto powinien mieć wykonywane takie badania?

Osoby u których:
– jest pozytywny wywiad rodzinny raka żołądka u krewnego I-go i II-go stopnia (badanie co 2-3 lata)
– stwierdzono przewlekłe zanikowe zapalenia żołądka (badanie co 2-3 lata)
– stwierdzono metaplazję w trzonie żołądka (badanie co 2-3 lata)
– stwierdzono dysplazję w trzonie lub w części odźwiernikowej żołądka (badanie co rok)

Ważne:

Jest mi miło poinformować że dzięki przychylności Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ oraz konsultanta Wojewódzkiego ds. Onkologii badanie takie może być wykonane nieodpłatnie w ZOZ Gastromed w ramach hospitalizacji jednodniowej.
Pacjenci nie objęci ubezpieczeniem mogą mieć badanie komercyjnie.

Gastroskopia = 180 zł
Gastroskopia u dziecka = 220 zł
Gastroskopia przeznosowa (bezstresowa) = 250 zł
Konsultacja do gastroskopii = 80 zł
Znieczulenie jednego badania = 230 zł
Znieczulenie do dwóch badań = 250 zł
Znieczulenie dziecka do badania = 390 zł

Zgłaszając się do wybranego świadczeniodawcy pacjent powinien przedstawić – oprócz potwierdzenia prawa do świadczeń – ważne skierowanie. Jest ono dokumentem wymaganym przy dostępie do badań diagnostycznych oraz świadczeń realizowanych w ramach:

• ambulatoryjnej opieki specjalistycznej,
• leczenia szpitalnego,
• leczenia uzdrowiskowego,
• rehabilitacji leczniczej,
• opieki nad przewlekle chorymi.

Skierowaniem do lekarza specjalisty nie jest karta informacyjna z leczenia szpitalnego, izby przyjęć, czy szpitalnego oddziału ratunkowego. Jeżeli w karcie informacyjnej wskazana jest kontynuacja leczenia, skierowanie  powinien wystawić lekarz prowadzący pacjenta.

Należy pamiętać, że na podstawie jednego skierowania pacjent może się zarejestrować tylko w jednej placówce udzielającej świadczeń w danym zakresie!

Skierowanie nie jest potrzebne do następujących lekarzy specjalistów

• ginekologa i położnika,
• onkologa,
• psychiatry,
• wenerologa,
• dentysty.

Skierowanie wystawia:

• na badania diagnostyczne, na świadczenia w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, na leczenie uzdrowiskowe, na rehabilitację leczniczą, opiekę długoterminową – lekarz POZ lub inny lekarz udzielający świadczeń w ramach ważnej umowy z NFZ.
• na badania diagnostyczne kosztochłonne (np. tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) – lekarz będący lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego w poradni, która zawarła umowę z Funduszem na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną, rehabilitację lub psychiatrię prowadzący leczenie pacjenta i stwierdzający potrzebę wykonania danego badania (w przypadkach uzasadnionych medycznie).
• na leczenia szpitalne – każdy lekarz, nie musi być to lekarz ubezpieczenia zdrowotnego!

Lekarz POZ, w ramach badań kosztochłonnych, może kierować chorych jedynie na kolonoskopię i gastroskopię. Skierowania na inne badania (np. tomografię lub rezonans) wystawiane są przez lekarzy specjalistów.

Lekarz POZ, kierujący pacjenta do lekarza specjalisty lub do szpitala, zobowiązany jest dołączyć do skierowania wyniki niezbędnych badań diagnostycznych umożliwiających potwierdzenie wstępnego rozpoznania.

Świadczenia udzielone pacjentowi bez skierowania nie są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, a ich koszty mogą obciążyć pacjenta.

Ważność skierowania:

Zazwyczaj skierowanie jest ważne dopóty, dopóki istnieją przesłanki wskazujące na potrzebę podjęcia działań diagnostycznych lub terapeutycznych. Zachowuje ono swoją ważność do czasu realizacji, np. poprzez ustalenie terminu przyjęcia pacjenta do szpitala. Wyjątkami są:

• skierowanie na leczenie uzdrowiskowe, które jest ważne 18 miesięcy, licząc od dnia jego wystawienia;
• skierowanie na rehabilitację leczniczą, które traci ważność, jeżeli nie zostanie zarejestrowane w zakładzie rehabilitacji w terminie 30 dni od daty wystawienia;
• skierowanie do szpitala psychiatrycznego, którego ważność wygasa po upływie 14 dni.

ŚWIADOMA ZGODA NA ZABIEG DIAGNOSTYCZNO – TERAPEUTYCZNY W TRYBIE

JEDNODNIOWYM / AMBULATORYJNYM

Nr księgi głównej (ID): ……………………………………………………………………………………………………

Imię i nazwisko pacjenta: ………………………………………………………………………………………………..

PESEL: …………………………………………………………………………………………………………………….

Rozpoznanie wstępne: …………………………………………………………………………………………………..

Planowany zabieg: …………………………………………………………………………………………………………….

Stwierdzam, że przedstawiłem pacjentowi planowane postępowanie oraz poinformowałem go o możliwych zagrożeniach i powikłaniach, które mogą wystąpić w jego przebiegu, lub w wyniku jego zastosowania.

Lekarz (pieczątka) ………………………………………………………………………………………………………..

Podpis lekarza ……………………………………………………………………………………………………………

OŚWIADCZENIE PACJENTA:

Oświadczam, że:

• Zapoznałem/-am się ze szczegółowym opisem postępowania diagnostycznego/leczniczego, jego celowością i oczekiwanym wynikiem oraz potencjalnymi zagrożeniami mogącymi wystąpić w wyniku w/w leczenia i zgadzam się na proponowane leczenie.
• Wyrażam także zgodę na podanie mi leków przeciwbólowych i usypiających (jeśli będą potrzebne).
• Zgadzam się na ewentualne zmodyfikowanie sposobu postępowania w niezbędnym zakresie zgodnie z zasadami wiedzy medycznej jeśli będzie wymagała tego sytuacja powstała w wyniku procesu zabiegowego.
• Zgadzam się na przeniesienie mnie do właściwego oddziału stacjonarnego zgodnie z decyzją lekarza operującego lub lekarza anestezjologa, jeżeli wymagałby tego mój stan zdrowia.
• Przyjmuję do wiadomości, że medycyna nie jest nauką ścisłą i czasem zdarza się nie uzyskać zamierzonego efektu diagnostyczno-leczniczego pomimo zachowania najwyższej staranności.
• Stwierdzam, że uzyskałem/-am wyczerpujące odpowiedzi na wszystkie pytania i wyrażam świadomą zgodę oraz proszę o wykonanie proponowanego zabiegu.

Lublin, dnia ………………………………………………………………………………………………………………

Podpis pacjenta …………………………………………………………………………………………………………..

Pieczęć i podpis lekarza ………………………………………………………………………………………………………

Verte!

Aby zmniejszyć ryzyko powikłań, prosimy odpowiedzieć na następujące pytania

(poprawną odpowiedzieć zakreślić kółkiem):

1.Czy istnieje u Państwa zwiększona skłonność do krwawień po zranieniach lub usunięciu zębów?

TAK      NIE

2. Czy zaobserwowali Państwo skłonność do łatwego powstawania „siniaków” na skórze?

TAK      NIE

3. Czy przyjmują Państwo leki przeciwkrzepliwe (np. Acenocumarol, Sintrom, Syncumar, Warfain, Clexane, Fraxiparine, Fraxodi)?

TAK      NIE

4. Czy przyjmują Państwo niesterydowe leki przeciwzapalne (np.: Majamil, Voltaren, Diclac, Diclo – Duo, Piroxicam, Ibuprofen, Ketonal, Febrofen), aspirynę (np.: Aspirin, Acard, Polocard, Bestpirin, Polopiryna, Acesan), leki przeciwpłytkowe (np.: Aclotin, Ticlo, Apo – clodin, Plavix, Areplex)?

TAK      NIE

5. Czy są Państwo uczuleni na środki znieczulające, lekarstwa, jodynę?

TAK      NIE

6. Czy mają Państwo wszczepiony „rozrusznik” serca lub endoprotezę?

TAK      NIE

7. Czy jest Pani w ciąży?

TAK      NIE

8. Czy są Państwo leczeni  z powodu chorób serca lub płuc (np. wada serca, zaburzenia rytmu serca, choroba wieńcowa, nadciśnienie, astma oskrzelowa)?

TAK      NIE

9. Czy są Państwo leczeni z powodu innych chorób przewlekłych (np. jaskra, cukrzyca, padaczka, choroby psychiczne)?

TAK      NIE

Jeśli tak, to jakich?………………………………………………………………………………………………………………………

10. Czy byli Państwo dotychczas operowani?

TAK      NIE

Jeśli tak, to proszę wymienić operację, szczególnie te wykonane w obrębie brzucha:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

W razie jakichkolwiek wątpliwości, prosimy o pytania.

Pielęgniarka bądź lekarz postarają się wyjaśnić Państwu wszystkie wątpliwości.

Dr n. med. Jarosław Piotr Furtak
Dr n. med. Romuald Grodzieński
Dr n. med. Krystyna Kłosowska-Kapica
Dr n. med. Wojciech Kosikowski
Lek. med. Maciej Luterek
Dr n. med. Cezary Tomasz Łozowski
Lek. med. Małgorzata Mazurek
Dr n. med. Agnieszka Mroczkowska-Juchkiewicz
Dr n. med. Jarosław Nazar
Lek. med. Katarzyna Niewęgłowska
Lek. med. Agata Pietroń
Dr n. med. Beata Prozorow-Król
Dr n. med. Mariusz Szczerbiński
Dr n. med. Janusz Wargocki
Dr n. med. Antoni Wysokiński
Dr n. med. Witold Zgodziński