Testy diagnostyczne – w tym testy serologiczne

Test ureazowy jest szybką i prostą metodą wykrywania obecności bakterii Helicobacter pylori w błonie śluzowej żołądka. Helicobacter pylori jest to bakteria, którą zarażonych jest szacunkowo 30 proc. ludzi w krajach rozwiniętych i 70 proc. w krajach rozwijających się. Ocenia się, że najczęściej do zakażenia dochodzi drogą pokarmową jeszcze przed ukończeniem 10 roku życia.

Zainfekowanie tą bakterią zwiększa ryzyko pojawienia się u danej osoby zapalenia żołądka typu B i wrzodów żołądka czy dwunastnicy. Nie można też zapominać, że zapalenie żołądka typu B to z kolei większe ryzyko pojawienia się dużo groźniejszej choroby: nowotworu żołądka. Sama obecność bakterii nie oznacza jednak zachorowania na którąkolwiek z tych chorób. W większości przypadków mimo zainfekowania, nie pojawiają się żadne niepokojące objawy i nie rozwija się żadna choroba.

Test ureazowy składa się z bibułki nasączonej roztworem mocznika lub płytki z odczynnikiem. Pod wpływem bakterii mocznik rozkłada się do amoniaku. Podnosi to poziom pH w roztworze, więc bibuła lub płytka zmienia kolor. Im bardziej purpurowy kolor, tym bardziej nasilona infekcja i więcej bakterii.

Test przeprowadza się w czasie trwania gastroskopii, po pobraniu niewielkiego wycinka błony śluzowej żołądka do tego badania. Pobranie próbki nie jest bolesne, powoduje uczucie lekkiego naciągania.

Szybki test ureazowy pozwala na odczytanie wyniku już po piętnastu minutach. Czułość takiego testu wynosi ponad 80 proc.

Testy badające nietolerancje pokarmowe IgG-zależne to nowoczesne narzędzia o wysokiej wartości diagnostycznej stanowiące istotny element postępowania klinicznego. Celem prowadzenia diagnostyki nadwrażliwości pokarmowej typu III zawsze powinno być trafne rozpoznanie pokarmów wywołujących reakcję. Wyselekcjonowane grupy pokarmów zebrane w testowe panele FoodPrint® i FoodDetective™ pozwalają na dostosowanie badania do indywidualnych potrzeb pacjenta i prowadzonej terapii oraz są polecane szczególnie w przebiegu chorób alergicznych i autoimmunologicznych.

1) Test FoodDetective™ Professional – oparty o analizę metodą ELISA, spełniający standardy wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro (IVDD98/79EC). Jakościowo określa podniesiony poziom przeciwciał IgG specyficznych dla 59 antygenów pokarmowych pogrupowanych na 46 polach.
2) Testy FoodPrint® - innowacyjna i nowoczesna technologia mikromacierzy stosowana w badaniach genetycznych (DNA, ekspresji mRNA) opatentowana przez koncern Omega Diagnostics Group PLC o niezwykle wysokiej czułości ze względu na zachowanie przestrzennej struktury antygenów pokarmowych dobranych w panelach: 80, 120, 160 i 220 antygenów.

CO TO JEST NIETOLERANCJA POKARMOWA?

Żywność ma znaczący wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne. Obecnie spożywamy ogromną ilość przetwarzanych produktów, a im więcej, tym ich wpływ jest bardziej negatywny. Ostatnie badania autorstwa Atkinsona i współpracowników pokazały, że istnieje ścisły związek między przeciwciałami IgG swoistymi wobec konkretnych pokarmów, wytwarzanymi przez układ odpornościowy organizmu, a objawami nietolerancji pokarmów. Nietolerancji pokarmowej towarzyszy szereg nieprzyjemnych objawów i przewlekłych zaburzeń. Na szczęście w przeciwieństwie do alergii pokarmowych, mało prawdopodobne,
żeby nietolerancja pokarmowa stanowiła bezpośrednie zagrożenie życia.

JEST RÓŻNICA.

Alergia i Nietolerancja Pokarmowa to nie to samo.Terminy te są często mylone. Przy standardowej alergii pokarmowej (na orzeszki ziemne lub skorupiaki) po spożyciu występuje zazwyczaj ostra i natychmiastowa reakcja układu immunologicznego. Objawy alergii pokarmowej to kichanie, wysypka, podrażnienie skóry, katar, opuchlizna, zmęczenie, biegunka, wymioty i inne. Objawy występują zazwyczaj w przeciągu kilku minut od spożycia, czy wejścia w kontakt z alergenem i pojawiają się zwykle do dwóch godzin. Alergia pokarmowa występuje dość rzadko, bo jest stwierdzana tylko u ok. 2.5% populacji. Do najczęstszych alergenów należą orzeszki ziemne, orzechy brazylijskie, migdały, jaja, mleko, ryby i skorupiaki. Organizm alergika, mający kontakt z substancją uczulającą, wytwarza określone przeciwciała (IgE), które mają zwalczyć alergeny zawarte w pokarmie. Jeśli dana osoba spożyje alergizujące pożywienie, wywoła to odpowiedź układu immunologicznego, której efektem jest wydzielanie głównie histaminy i innych substancji. Alergiczne reakcje na pokarm, ze względu na dotkliwość, mogą być zróżnicowane, a niektóre mogą okazać się śmiertelne.

Objawy nietolerancji pokarmowej dotykają aż 45% społeczeństwa. Zazwyczaj pojawiają się one dopiero po pewnym czasie od spożycia danego pokarmu, od kilku godzin do kilku dni, w związku z czym stwierdzenie, który to pokarm lub pokarmy są odpowiedzialne za występujące objawy jest utrudnione, a bywa wręcz niemożliwe. Oto okazuje się, że na przykład, mleko czy chleb spożyte jednego dnia, dobrze strawione, bez objawów niestrawności, mogą powodować bóle stawów trzy dni później albo skumulowany objaw silnego bólu po tygodniach, podobnie jak bóle głowy i migreny. Niektóre przypadki nietolerancji pokarmowej mogą być spowodowane niedoborem enzymu lub nadwrażliwością chemiczną, podczas gdy w innych przypadkach może być reakcja systemu immunologicznego. W wielu przypadkach nietolerancji pokarmowej towarzyszy nieprawidłowa reakcja odpornościowa na konkretny pokarm lub pokarmy. Chociaż przyczyny nietolerancji pokarmowej nie są do końca poznane, w tej patologii następujące czynniki mogą odgrywać rolę: zaburzenia w fizjologii trawienia, przewlekły stres, infekcje, niedobory – np. brak witaminy D, dysbioza, kandydoza, pasożyty, zakażenia jelit, źle zrównoważona dieta, spożywanie alkoholu i wpływ leków oraz chemicznych dodatków do żywności. Jednym ze sposobów reakcji organizmu na substancje szkodliwe jest wytwarzanie przeciwciał. W normalnych warunkach te przeciwciała łączą się z białkami zawartymi w pokarmach, tworząc kompleksy, które są następnie eliminowane przez układ odpornościowy. Jednakże, jeżeli układ odpornościowy zostanie przeładowany/ przeciążony, wtedy kompleksy immunologiczne gromadzą się w dowolnych miejscach/ organach/układach, jak np. skóra, stawy, przewód pokarmowy, układ nerwowy, etc. wywołując objawy nietolerancji pokarmowej.

AŻ TYLE OBJAWÓW?

Przykłady objawów nietolerancji pokarmowej:
- układ pokarmowy - wzdęcia, zaparcia, biegunki, kolki, skurcze, uczucie pełności, nudności, refluks, wymioty, zapalenie jelit, zespół złego wchłaniania, trudności z utrzymaniem masy ciała (nadwaga lub niedowaga), nasilenie objawów takich schorzeń jak: choroba Leśniewskiego- Crohna, celiakia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół drażliwego jelita i inne
- skóra, dermatologiczne – pokrzywka, atopowe zapalenie skóry, trądzik, łuszczyca, suchość skóry, świąd skóry, wypryski, pękanie skóry, cellulit i inne
- mięśniowo-szkieletowe – bóle stawów, zapalenie stawów, bóle kręgosłupa, dyskopatie, bóle mięśni i osłabienie mięśni, fibromialgia i inne
- układ nerwowy – bóle głowy, migreny, zmiany nastroju i zachowania, zaburzenia koncentracji, zespół przewlekłego/chronicznego zmęczenia, depresje, lęki, bezsenność, autyzm, nadmierne pobudzenie, zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) i inne
- układ oddechowy – astma, nieżyt nosa, zapalenia zatok, częste infekcje i inne
- układ mięśniowo-szkieletowy – bóle stawów, bóle kręgosłupa, zapalenie stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, osłabienie i bóle mięśni i inne
- układ endokrynologiczny – nadwaga i otyłość, stłuszczenie wątroby, zatrzymanie wody, obrzęki, insulinooporność, cukrzyca typu II, cukrzyca typu I, zespół napięcia przedmiesiączkowego, zaburzenia płodności, zespół policystycznych jajników (PCOS), niedoczynność/nadczynność tarczycy, choroba Hashimoto i inne
- układ naczyniowy – zasinienia, pajączki, żylaki, niewydolność serca, arytmia, palpitacje i inne.

JAK DŁUGO JESZCZE?

Objawy nietolerancji mogą pojawić się do kilku dni po spożyciu szkodliwego lub nietolerowanego pokarmu i mogą utrzymywać się tygodniami. W związku z tym wskazanie/identyfikacja konkretnego pokarmu lub kilku pokarmów powodujących objawy jest rzeczą trudną. Pierwszy etap w tym procesie stanowi wykonanie testu FoodDetective™ Professional lub w przypadku przewlekłych, rozwiniętych nietolerancji z wieloma objawami – zalecany jest jeden z paneli FoodPrint®.

Jeżeli test wybranych 59 produktów żywnościowych FoodDetective™ Professional wykaże znacznie podwyższone stężenie przeciwciał IgG (izotypy1-4) przeciwko choćby jednemu z nich (często jest ich kilka, nawet kilkanaście), powinien on zostać wyeliminowany z diety na co najmniej 3-6-9 miesięcy, a w przypadkach bardzo silnych reakcji na okresy znacznie dłuższe, nawet powyżej 15-18-24 miesięcy. Kiedy nie mamy pewnej informacji diagnostycznej i opartych na niej jednoznacznych wskazań medycznych to samodzielne próby eliminacji mogą okazać się nieskuteczne, a bez profesjonalnej dietetycznej opieki - wręcz szkodliwe. Są to okoliczności dramatyczne kiedy w konsekwencji ignorancji i wielu popełnianych błędów, podejmowana „samodzielnie” dieta eliminacyjna nie przynosi pożądanych skutków, a objawy nawracają oraz pojawiają się nowe. Kończy się to najczęściej dezorientacją, zniechęceniem, zwątpieniem, a w końcu porzuceniem tej formy dietoterapii, co w konsekwencji jest skazaniem siebie na objawowe leczenie skutków stanów zapalnych jak powyżej, a nie ich przyczyn.

JAKIE KONKRETNIE PRODUKTY?

Lista wszystkich alergenów w każdym z testów nietolerancji pokarmowych dostępna w pliku Lista alergenów

Jeśli macie Państwo dodatkowe pytania proponujemy zapytać bezpośrednio mgr Janiuka.
Krzysztof Janiuk
Tel. 501826482
Email: kjaniuk@gmail.com

Test oddechowy jest najlepszym badaniem diagnostycznym stosowanym w celu wykrycia obecności bakterii Helicobacter  Pylori w żołądku. Cechuje się blisko 100% czułością i swoistością. Badanie wykrywa antygen, a nie przeciwciała dlatego też w przeciwieństwie to najczęściej stosowanych testów „z krwi” znakomicie nadaje się do oceny skuteczności zastosowanej antybiotykoterapii. W sytuacjach klinicznych w których potrzebujemy upewnić się co do skuteczności zastosowanego leczenia (eradykacji) jest badaniem, które z powodzeniem może zastąpić nieprzyjemną gastroskopię.

Badanie jako nieinwazyjne, z użyciem stabilnego-niepromieniotwórczego izotopu węgla 13C jest w pełni bezpiecznym dla badanego testem diagnostycznym i dlatego też używane jest bez ograniczeń szczególnie u kobiet ciężarnych, karmiących a także prowadzone u osób poniżej 18 roku życia.

Dostępne są następujące testy serologiczne do wykrywania autoprzeciwciał związanych z celiakią:

Testy serologiczne - Przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej

(anty-tTG) w klasie IgA: Transglutaminaza tkankowa jest enzymem odpowiedzialnym za powstawanie wiązań sieciujących między łańcuchami określonych białek. Okazało się, że jest antygenem, przeciwko któremu organizm wytwarza przeciwciała anty-endomyzjalne (anty-EmA). Gliadyna obecna w ziarnach zbóż powoduje produkcję przeciwciał anty-tTG. Do badania potrzebna jest próbka krwi (mimo, że nazwa”transglutaminaza tkankowa” mogłaby sugerować, że bada się tkanki). Oznaczanie anty-tTG mimo, iż wysoce czule i swoiste może dawać wyniki ujemne u dzieci poniżej 3 roku życia.

Testy serologiczne - Przeciwciała przeciwgliadynowe (AGA)

w klasie IgG i IgA: Gliadyna jest frakcją glutenu obecną w pszenicy (podobne białka zawiera żyto, jęczmień i owies). AGA są przeciwciałami przeciw gliadynie. Są wytwarzane przez osoby wrażliwe, które spożywają gluten przez jakiś czas. Aktualnie oznaczanie przeciwciał AGA nie jest już zalecane ze względu na niską swoistość i czułość testu.

Oznaczenie immunoglobulin A (IgA): stosuje się przy podejrzeniu niedoboru tej klasy immunoglobulin w celu potwierdzenia konieczności oznaczania przeciwciał w klasie G (anty-tTG IgG).

Testy serologiczne - Przeciwciała przeciw-deamidowanemu peptydowi gliadyny (anty-DGP) w klasie A (IgA)

Oznaczenie przeciwciał anty-DGP zostało wprowadzone niedawno. Wynik badania może być dodatni u osób dorosłych z celiakią z ujemnym wynikiem testu anty-tTG oraz u dzieci poniżej 3-go roku życia.

Testy serologiczne - Przeciwciała przeciwendomyzjalne (anty-EmA)

w klasie IgA: Endomyzjum jest cienką warstwą tkanki łącznej, która rozdziela poszczególne włókna mięśniowe. Przeciwciała anty-EmA powstają w odpowiedzi na niszczenie błony śluzowej jelita. Występują u prawie 100% pacjentów z aktywną postacią celiakii i u 70% pacjentów z opryszczkowym zapaleniem skóry (chorobą Duhringa, inną enteropatią glutenozależną, która objawia się swędzącą i piekącą, pęcherzykową wysypką na skórze). Przeciwciała anty-tTG i anty-EmA związane są z tym samym uszkodzeniem tkanek.

Testy serologiczne - Przeciwciała przeciwretikulinowe (ARA)

w klasie IgA: Test ten obecnie nie jest zlecany tak często, jak dawniej, ponieważ w porównaniu z wyżej opisanymi jest mniej czuły. ARA są obecne u około 60% pacjentów z celiakią i u około 25% pacjentów z opryszczkowym zapaleniem skóry. ARA zleca się czasem razem z innymi przeciwciałami w diagnostyce celiakii.

Testy serologiczne - Przeciwciała przeciw-F-aktynie

w klasie IgA: Badanie to może wykazywać nasilone uszkodzenie błony śluzowej jelita.